U ukupnoj listi smrtnosti od karcinoma kod stanovništva u Federaciji Bosne i Hercegovine, rak dojke je zastupljen sa šest odsto, saopšteno je iz federalnog Zavoda za javno zdravstvo povodom 19. oktobra – Međunarodnog dana borbe protiv raka dojke.
U FBiH je broj novootkrivenih slučajeva obolijevanja u zadnje tri godine, odnosno 2018-2020. konstantan, i to 540 novooboljelih žena i stopom od 48,5 na 100.000 stanovnika 2020. godine, te indeksom strukture od 23 odsto od svih novotkrivenih slučajeva karcinoma pomenute godine.
“Zastupljenost novootkrivenih karcinoma dojke prethodnih godina bila je 21 odsto i to 2019, te 23 odsto 2018. godine“, dodali su iz Zavoda.
U 2021. i 2020. godine rak dojke je na prvom mjestu uzroka smrti od karcinoma žena sa zastupljenošću od 15 odsto prošle, odnosno 18,3 odsto 2020. godine u ukupnom broju umrlih, a onda slijede karcinom bronhija i kolorektalni karcinomi žena.
U saopštenju je navedeno da je rak dojke najčešća vrsta i najčešći uzrok smrti od raka kod žena širom svijeta, tako da globalna inicijativa Svjetske zdravstvene organizacije protiv ovog oboljenja ima za cilj da smanji smrtnost od raka za 2,5 odsto godišnje u svijetu, čime bi se izbjeglo 2,5 miliona prijevremenih smrti od raka dojke žena mlađih od 70 godina u periodu između 2020. i 2040. godine.
Rak dojke uzrokuje više izgubljenih godina života prilagođenih invaliditetu kod žena nego bilo koji drugi rak, a teret koji predstavlja rak dojke nesrazmjerno je veći u zemljama u razvoju, gdje se većina smrti usljed tog uzroka događa prerano, kod žena mlađih od 70 godina.
Karakteristike koje su povezane s većim rizikom od razvoja raka dojke uključuju gojaznost, konzumaciju alkohola, porodična istorija raka dojke, izloženost zračenju, reproduktivnu i hormonalnu istoriju, te korištenje duvana.
Iako su uzroci raka dojke uglavnom nepoznati, faktori rizika uključuju porodičnu istoriju raka dojke, ranu dob menstruacije (prije 12. godine), nerađanje i kasnu dob prvog poroda (nakon 30. godine), te kasniji ulazak u menopauzu (nakon 55. godine).
Zaštitni faktori uključuju dojenje, fizičku aktivnost, kasnu menarhu, ranu trudnoću, paritet i ranu menopauzu.
Rak dojke može se rano otkriti i efikasno liječiti. Programi podizanja svijesti o zdravlju dojki mogu povećati razumijevanje žena o rizicima, te o znakovima i simptomima koji zahtijevaju hitnu ljekarsku pomoć.
Organizovani programi skrininga raka dojke mogu ga otkriti u ranijoj fazi.
Većina žena s dijagnostifikovanim ranim stadijumom bolesti (prvi i drugi) ima dobru prognozu, s ukupnim stopama petogodišnjeg preživljavanja od 80 do 90 odsto.
